(...) W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi w zakresie umieszczania w treści paragonu fiskalnego nazwy towaru lub usługi pozwalającej na jednoznaczną ich identyfikację, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Zgodnie z zapisem § 8 ust. 1 pkt 6 i ust. 2 rozporządzenia z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. poz. 363), zwanego dalej „rozporządzeniem z 2013 r.”, paragon fiskalny powinien zawierać m.in. nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację. Dodatkowo, zgodnie z brzmieniem ust. 2 § 8 rozporządzenia z 2013 r., paragon fiskalny może zawierać, w miejscu określonym dla nazwy, również opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy. Wyżej wymienione przepisy stanowią doprecyzowanie i uszczegółowienie przepisów obowiązujących do 31 marca br. Ich wprowadzenie miało służyć, co do zasady, wyeliminowaniu sytuacji, w których podatnicy dla celów prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej posługują się nazwami (grupującymi oferowane towary i usługi) takimi jak warzywa/owoce, pieczywo, nabiał, napoje alkoholowe, niezapewniającymi właściwej identyfikacji dostarczanych towarów i usług. Paragon fiskalny spełnia określone funkcje (kontrolną, ochronną, informacyjną – co jest szczególnie istotne z punktu widzenia nabywcy będącego konsumentem), których realizacja jest możliwa jedynie wtedy, gdy zawiera on wprowadzone w sposób prawidłowy dane wymienione w § 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 2013 r. Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2010 r., sygn. I FSK 63/09).

Nazwy, uwzględniające „jednoznaczne” identyfikowanie oferowanych towarów i usług (oraz sposób przyporządkowania stawki podatku do nazwy towarów i usług), określa sam podatnik, uwzględniając asortyment sprzedawanych towarów i usług. Sposób dokonywania jednoznacznej identyfikacji towaru lub usługi jest w dużej mierze uzależniony od specyfiki prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, przy czym należy pamiętać, iż w świetle § 5 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz.U. Nr 212, poz. 1338 z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem z 2008 r.”, liczba znaków dla nazwy towarów w kasie musi być nie mniejsza niż 12 i przepisy nie wykluczają stosowania skrótów (praktyka potwierdza, że podatnicy korzystają z tej możliwości).

Podatnik powinien użyć oznaczenia nazw towarów i usług do oferowanego asortymentu tak, aby do użytej nazwy towaru i usługi możliwe było przyporządkowanie odpowiedniej stawki podatku i aby użyta nazwa była zgodna z będącym przedmiotem obrotu towarem i usługą, przy czym wprowadzony w przepisie § 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 2013 r. wymóg „jednoznaczności” wyłącza możliwość stosowania nazw grup towarów. Oznacza to, że podatnik stosujący nazewnictwo spełniające wymóg „jednoznaczności”, o którym mowa w przepisie § 8 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia, zamiast posługiwać się takimi określeniami (właściwymi dla nazwy określonych grup towarów) jak warzywa/owoce, pieczywo, nabiał, napoje alkoholowe, powinien stosować nazwy, jak np. pomidory, jabłka (w grupie warzywa/owoce), chleb, bułka (w grupie pieczywo), ser żółty, mleko (w grupie nabiał), piwo, wino, wódka (w grupie napoje alkoholowe).

Jak wskazano wyżej, sposób „jednoznacznego” identyfikowania towarów i usług jest ściśle związany z asortymentem towarów i usług, jakie podatnik oferuje. Podatnik dokonujący sprzedaży jednej (lub kilku) odmian pomidorów może zaprogramować w kasie nazwę, np. „pomidor”, dla oferowanych tego typu towarów. Stosowanie jednej nazwy jest dozwolone również wtedy, gdy towary są oferowane po różnych cenach (np. różna cena danego towaru za kilogram), z zastrzeżeniem przypadku, gdy podatnik ma w swojej ofercie towary objęte różnymi stawkami podatku VAT, np. pomidory (suszone) – objęte 8% stawką podatku VAT oraz pomidory na gałązce – objęte 5% stawką podatku VAT, czy chleb o przedłużonej trwałości – objęty stawką 8% oraz chleb z terminem przydatności do spożycia nie dłuższym niż 14 dni – objęty 5% stawką podatku VAT.

W tym miejscu należy również zauważyć, że podatnicy świadczący usługi (dokonujący szeregu czynności składających się na dostawę towaru) mogą przy określaniu nazwy usługi (towaru) wykorzystywać nazewnictwo stosowane przez siebie przy tworzeniu zasad odpłatności (cennika). Tym samym, przykładowo, w przypadku podatnika prowadzącego kwiaciarnię stosowane nazwy będą zależały od samej oferty tego podatnika (oferta może ograniczać się do sprzedaży bukietów lub pojedynczych kwiatów, a może również obejmować dekorację sal balowych, samochodów itp.). Przy określaniu nazwy towaru (usługi) można, jak wskazano wyżej, wykorzystywać nazewnictwo stosowane przy tworzeniu danego cennika. Tym samym, jeżeli dany podatnik w swoim cenniku wyróżnia np. pozycję bukiet ślubny (w stosunku do innych bukietów), to określając nazwę dla potrzeb stosowania kasy rejestrującej, może on wykorzystać taką nazwę (ewentualnie ze stosownym rozszerzeniem, jeżeli w cenniku rozróżnia tego rodzaju bukiety). Zważywszy, że ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej podlega dany towar (lub usługa), którym, w przypadku sprzedaży kwiatów w kwiaciarni, jest pewien produkt finalny, składający się z wielu komponentów, nie ma konieczności i uzasadnienia wyliczania wszystkich jego elementów składowych.

Podkreślić w tym miejscu należy, że opisane wyżej zasady dotyczące stosowania nazewnictwa spełniającego wymóg jednoznacznego identyfikowania towarów i usług, nie wykluczają stosowania przez podatników nazewnictwa zapewniającego bardziej szczegółowe rozróżnienie towarów. Stosowanie jednak na tyle rozbudowanego nazewnictwa (obejmującego, w przypadku towaru takiego jak mleko, wskazań dotyczących przykładowo producenta, objętości, zawartości tłuszczu itp.) ma dla podatników, zważywszy na treść § 8 ust. 2 zdanie 2 w zw. z ust. 1 pkt 6, charakter fakultatywny.

Jednocześnie jednak, dokonując interpretacji § 8 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia z 2013 r., należy mieć na uwadze stosowne przepisy zawarte w rozdziale 5. Zgodnie z § 35 rozporządzenia z 2013 r. podatnicy użytkujący kasy, które zostały nabyte w okresie ważności:

1) decyzji ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanej na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania,

2) potwierdzenia, o którym mowa w art. 111 ust. 6b ustawy, wydanego po dniu 1 września 2011 r.

– mogą je nadal stosować do prowadzenia ewidencji po upływie tego okresu, pod warunkiem że kasy te zapewniają prawidłowość rozliczeń podatnika.

Zgodnie natomiast z § 36 rozporządzenia z 2013 r. podatnicy użytkujący kasy, o których mowa w § 35 tego rozporządzenia oraz w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz.U. Nr 64, poz. 332), nieposiadające możliwości technicznych spełnienia wymagań określonych w rozdziale 2 (rozdział ten obejmuje m.in. § 8, czyli przepis stanowiący o „jednoznacznej identyfikacji”), stosują te przepisy odpowiednio.

Dokonując zatem interpretacji § 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 2013 r. stanowiącego o konieczności jednoznacznej identyfikacji towarów i usług, należy mieć na uwadze § 36 tego rozporządzenia, gdyż na mocy tego przepisu przepis o jednoznacznej identyfikacji towarów i usług podatnicy użytkujący kasy nieposiadające możliwości technicznych spełnienia wymagań w nim określonych stosują odpowiednio (tzn. stosują przepis § 8 ust. 1 pkt 6 z uwzględnieniem możliwości technicznych kasy).

Z łącznej analizy obu przepisów wynika zatem, że stosowana przez podatnika kasa rejestrująca (system kasowy) i jej możliwości techniczne (w kontekście prowadzonej przez podatnika działalności, w szczególności jej zakresu) mogą mieć istotny wpływ na wymagania, co do sposobu identyfikacji towarów i usług, w tym znaczeniu, że brak możliwości technicznych będzie skutkować mniej szczegółowym prowadzeniem identyfikacji (tj. dostosowanym do możliwości kasy).

W tym względzie należy zauważyć, że w praktyce podatnicy dysponują różnymi urządzeniami fiskalnymi, np. drukarkami fiskalnymi, jak też kasami rejestrującymi o nieskomplikowanej konstrukcji i o znacznie ograniczonych możliwościach technicznych. Tym samym bardzo często podatnicy prowadzący działalność gospodarczą na szerszą skalę (obejmujący w swojej ofercie dużą liczbę różnorodnych towarów i usług) wykorzystują do jej prowadzenia ww. drukarki fiskalne, z drugiej strony natomiast podatnicy prowadzący działalność gospodarczą na małą skalę (mający w swojej ofercie niedużą liczbę towarów i usług) wykorzystują stosunkowo proste kasy rejestrujące. W takich przypadkach nie powinno być problemów z jednoznaczną identyfikacją, a co za tym idzie, nie pojawi się konieczność „odpowiedniego” stosowania przepisu § 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 2013 r.

W przypadku jednak podatników stosujących bardzo proste modele kas rejestrujących w rodzajach działalności, gdzie występuje duża gama oferowanych towarów, częste rotacje towarów itp., konieczność „odpowiedniego” stosowania ww. przepisu § 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 2013 r. (tj. dostosowanego do możliwości) może się pojawić. Przypadek taki może mieć przykładowo miejsce w sytuacji, gdy asortyment towarów u danego podatnika jest większy niż liczba dostępnych pozycji w bazie towarowej kasy rejestrującej, którą podatnik wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej. W takiej sytuacji podatnik stosuje przepis dotyczący jednoznacznego identyfikowania towarów odpowiednio, co oznacza, że dostosowuje stosowane przez siebie nazewnictwo do liczby dostępnych pozycji w bazie towarowej kasy rejestrującej. Nie wystąpi jednak u niego, w związku z nowymi przepisami, konieczność wymiany kasy rejestrującej. Podobnie w przypadku podatników prowadzących działalność taką jak np. kiosk przy wykorzystaniu prostych kas rejestrujących (specyfika prowadzonej działalności związana z szeroką gamą różnorodnych oferowanych towarów klientowi, który często kupuje pojedyncze towary i chce być szybko obsłużony) spowoduje [czytaj „specyfikacja spowoduje” – przypis redakcji], że podatnik będzie stosował przepis o jednoznacznej identyfikacji odpowiednio (pod warunkiem zapewnienia, że stosowane nazewnictwo nie spowoduje zastosowania nieprawidłowej stawki podatku). Jest zatem zrozumiałe, że taki podatnik zapewni inny poziom szczegółowości nazwy towarów na paragonie niż podatnik prowadzący taką samą działalność, lecz stosując do ewidencji system komputerowy, np. wykorzystujący funkcje kodów kreskowych.

Również w sytuacji, gdy podatnicy, którzy nie dysponują kasą rejestrującą o odpowiednich możliwościach technicznych pozwalających na częstą zmianę asortymentu oferowanych towarów lub usług, powinni dostosować używane nazewnictwo do specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej poprzez stosowanie przepisu § 36 rozporządzenia z 2013 r. odpowiednio.

Mając na uwadze § 37 rozporządzenia z 2013 r., który pozwala podatnikom do dnia 30 września br. prowadzić ewidencję i zapewnić spełnienie warunków używania kas zgodnie z przepisami obowiązującymi na dzień 31 marca br. (w miejsce wprowadzonych z dniem 1 kwietnia br. nowych zasad w tym zakresie), oraz uwzględniając sygnały, że część podatników, którzy powinni dostosować prowadzenie ewidencji do nowych zasad jeszcze tego nie zrobili, proszę Panie/Panów Dyrektorów, aby w początkowym okresie, w przypadku stwierdzenia, że podatnicy stosują nadal zamiast nowych „stare” zasady dotyczące nazw towarów i usług na paragonach niezapewniających jednoznacznej identyfikacji towarów i usług (do których nie znajdzie zastosowania § 36 rozporządzenia z 2013 r.), ale praktyka ta nie doprowadziła do narażenia podatku na uszczuplenia, ograniczać działania podległych Państwu organów przede wszystkim do wskazywania podatnikom na konieczność zapewnienia stosowania nowych zasad określonych w rozporządzeniu z 2013 r.

Źródło: Pismo z 9 sierpnia 2013 r. do Dyrektorów Izb Skarbowych oraz Urzędów Kontroli Skarbowej w sprawie umieszczania w treści paragonu fiskalnego nazwy towaru lub usługi pozwalających na jednoznaczną ich identyfikację, sygn. PT7/8183/145/527/MHL/13/RD82437 – opublikowane 16 sierpnia 2013 r. na www.finanse.mf.gov.pl